تبیین الگوی مناسب توسعه ی جنگلداری اجتماعی در روستاهای بخش مارگون، شهرستان بویر احمد

thesis
abstract

جنگلداری اجتماعی به عنوان یک راهبرد توسعه ای، برای رسیدگی به تخریب و بهره برداری غیراصولی جنگل و ترویج جوامع روستایی به حفظ و توسعه ی آن مطرح می باشد که با مشارکت روستانشینان حاشیه ی جنگل تحقق می یابد. بنابراین، ترویج و توسعه ی مطلوب این مقوله می تواند به عنوان رهیافتی کارگشا، موجب توسعه ی پایدار روستاهای حاشیه ی جنگل شود. از این رو، هدف پایان نامه ی حاضر، تبیین الگوی مناسب توسعه ی جنگلداری اجتماعی در روستاهای بخش مارگون شهرستان بویر احمد بود. برای این منظور از روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد مقایسه ای بهره گرفته شد. جامعه ی آماری و نمونه های مورد مطالعه ی پژوهش نیز به دو بخش تقسیم شدند. در بخش اول از مطلعان کلیدی شامل کارشناسان سازمان و ادارات منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، به تعداد 15 نفر با نمونه گیری هدفمند و مردم محلی صاحب نظر به تعداد 25 نفر با نمونه گیری گلوله-برفی، بهره گرفته شد. در بخش دوم نیز، 32 روستا به عنوان جامعه ی آماری نهایی شناسایی شد که به منظور تعیین حجم نمونه، 30 درصد از روستاهای مذکور (11 روستا) به صورت تصادفی انتخاب و در هر روستا، 30 درصد از خانوارهای آن مجدداً به صورت تصادفی گزینش شدند که در مجموع 164 سرپرست خانوار را شامل شدند. به منظور جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها نیز از ابزارهای کیفی و کمّی استفاده شد. در بخش کیفی از ابزارهایی نظیر پرسش نامه ی سوالات باز، پروتکل تحلیل سوات و پرسش نامه ی مقایسه های زوجی بهره گرفته شد، که برای تعیین روایی و پایایی آن ها، رویکرد کثرت گرایی مدنظر قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش، از آماره هایی نظیر میانگین، میانگین هندسی، انحراف معیار، ضریب تغییرات و آزمون مقایسه های زوجی تحت نرم افزار های spss20، excel2010 و expert choice استفاده شد. در بخش کمی نیز از پرسش نامه ی دوم فرآیند تحلیل سوات و پرسش نامه ی ساختارمند استفاده شد که به منظور تعیین روایی از اعتبار محتوا و تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ بهره گرفته شد، که این ضریب بین 507/0 تا 802/0 برآورد شد و نشان از بهینگی پرسش نامه های این بخش داشت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش نیز از آماره های توصیفی نظیر فراوانی و درصد فراوانی و آماره های استنباطی نظیر ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی به روش گام به گام و آزمون برازش مدل تحت نرم افزارهای spss20 و amos20 استفاده شد. در دست یابی به اهداف اختصاصی، نخست برای بررسی وضعیت موجود توسعه-ی جنگلداری اجتماعی در بخش مارگون، از تحلیل سوات بهره گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد، مهمترین نقاط قوت توسعه ی جنگلداری اجتماعی در منطقه از نظر کارشناسان و مردم محلی صاحب نظر به ترتیب، اجرای طرح های مختلف احیاء و توسعه ی جنگل نظیر طرح های طوبی و زمینه سازی برای توسعه ی فعالیت های جنبی نظیر زنبورداری، شیلات، صنایع دستی و غیره بود. همچنین مهم ترین نقطه ی ضعف، کمبود اعتبارات لازم برای اجرای طرح های جنگلداری اجتماعی، شناسایی شد که در این خصوص در بین دو گروه، اتفاق نظر وجود داشت. فزون بر آن، مهمترین فرصت ها، از نظر کارشناسان و مردم محلی صاحب نظر به ترتیب، ایجاد پایگاه های علمی - آموزشی با اهداف احیاء و پرورش درختان جنگلی و توسعه ی اکوتوریسم و گردشگری در منطقه، و مهمترین نقاط تهدید از نگاه آن ها به ترتیب، کمرنگ شدن مدیریت، نظارت و برنامه ریزی مستقیم دولت و تصرف اراضی جنگلی و زیراشکوب ها توسط مردم، شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان داد که وضعیت موجود توسعه ی جنگلداری اجتماعی در بخش مارگون در سطح ضعیفی قرار دارد و در این زمینه کارشناسان و مردم محلی صاحب نظر، تقریباً هم عقیده بودند. از میان راهبردهای تهاجمی، تدافعی، بازنگری و تنوعی، ابتدا باید راهبرد تنوعی مورد توجه قرار گیرد که در سطح ضعیفی قرار دارد. همچنین به منظور انتخاب الگوی مناسب توسعه ی جنگلداری اجتماعی، بعد از مشخص کردن 31 شاخص و 4 گزینه ، از تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شد که نتایج نشان داد، در مجموع الگوی مدیریت مشارکتی (تعاونی) جنگل با وزن نهایی 299/0 در اولویت اول قرار دارد. فزون بر آن، مدیریت دولتی با وزن نهایی296/0، مدیریت خصوصی با وزن نهایی 259/0 و مدیریت مشارکتی (جمعی) با وزن نهایی 145/0، در اولویت های بعدی قرار گرفتند. بنابراین، الگوی مشارکتی (تعاونی) جنگل به عنوان الگوی منتخب و مناسب توسعه ی جنگلداری اجتماعی در بخش مارگون معرفی شد. در گام بعدی پژوهش، نگرش سرپرستان خانوار به الگوی مشارکتی (تعاونی) توسعه ی جنگلداری اجتماعی سنجیده شد، که در مجموع نگرش متوسط و رو به بالایی به این الگو داشتند. در این زمینه، نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که متغیرهای سن، سطح سواد، سطح درآمد خانوار، باور به بحران تخریب جنگل، تأثیر گروه مرجع، محیط گرایی، محدودیت در رشد و بحران محیطی، همبستگی معنی داری با نگرش به مشارکت در الگوی مشارکتی (تعاونی) جنگل، به عنوان متغیر وابسته داشتند، که سطح معنی داری این همبستگی ها از 0001/0 تا 05/0 بود. همچنین نتایج حاصل از آزمون رگرسیون خطی به روش گام به گام نشان داد، پنج متغیر تأثیر گروه مرجع، سن، بحران محیطی، محدودیت در رشد و تعداد اعضای خانواده در مجموع 6/52 درصد از واریانس (تغییرات) نگرش به مشارکت در مدیریت مشارکتی (تعاونی) را تبیین نمودند. فزون بر آن، در اعتبارسنجی مدل رگرسیونی حاصل، نتایج آزمون برازش مدل نشان داد که در مجموع شاخص های cmin/df، nfi، ifi، cfi و rmsea در سطح مطلوبی قرار داشته و به خوبی اعتبار مدل را بیان می کنند. در نهایت، به منظور تبیین محتوای مدل مشارکتی و توسعه ای - ترویجی به عنوان مدل مناسب توسعه ی جنگلداری اجتماعی در بخش مارگون، از مدل اولیه ی ترویجی رولینگ استفاده شد که در این مدل، با گسترده کردن اجزای فرعی مدل رولینگ با کمک مطالعه ا ی اسنادی، مدل و محتوای مناسب ارائه گردید.

similar resources

اثرات توسعه گردشگری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویر احمد

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات توسعه گردشگری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویر احمد انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 1180 خانوار روستایی از دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر بوده است که با توجه به جدول نمونه­گیری کرجسی و مورگان 298 خانوار روستایی به عنوان نمونه تعیین شد. نمونه­ها با روش نمونه­گیری تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محقق س...

full text

واکاوی راهبردی جنگلداری اجتماعی با استفاده از روش‌شناسی تحلیلی سوات – آنتروپی: مطالعه موردی روستاهای مارگون در شهرستان بویراحمد

هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی وضعیت موجود توسعه‌ی جنگلداری اجتماعی در روستاهای حاشیه‌ی جنگل بخش مارگون در شهرستان بویراحمد می‌باشد. برای گردآوری داده‌ها از دو گروه شامل 15 کارشناس منابع طبیعی که به صورت تمام‌شماری و 25 نفر مردم محلی صاحب‌نظر که به‌صورت نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، بهره گرفته شد. برای تهیه ابزار پژوهش، نخست به‌صورت مصاحبه‌ی متمرکز از کارشناسان و مصاحبه‌ی اکتشافی از مردم محل...

full text

نگرش روستاییان به مدیریت مشارکتی جنگل: مورد مطالعه روستاهای حاشیه ‏ی جنگل بخش مارگون، شهرستان بویراحمد

هدف پژوهش حاضر، بررسی نگرش روستاییان حاشیه ­ی جنگل بخش مارگون به مدیریت مشارکتی جنگل و شناسایی عوامل مؤثر بر آن بود که به روش پیمایش صورت پذیرفت. برای این منظور، بر اساس جدول نمونه ­گیری پاتن، 164 سرپرست خانوار در روستاهای مورد مطالعه به‌عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از نمونه­ گیری تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع ­آوری داده­ها نیز پرسش­نامه ­ای محقق ساخته بود که روای...

full text

واکاوی راهبردی جنگلداری اجتماعی با استفاده از روش شناسی تحلیلی سوات – آنتروپی: مطالعه موردی روستاهای مارگون در شهرستان بویراحمد

هدف مطالعه ی حاضر بررسی وضعیت موجود توسعه ی جنگلداری اجتماعی در روستاهای حاشیه ی جنگل بخش مارگون در شهرستان بویراحمد می باشد. برای گردآوری داده ها از دو گروه شامل 15 کارشناس منابع طبیعی که به صورت تمام شماری و 25 نفر مردم محلی صاحب نظر که به صورت نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند، بهره گرفته شد. برای تهیه ابزار پژوهش، نخست به صورت مصاحبه ی متمرکز از کارشناسان و مصاحبه ی اکتشافی از مردم محل...

full text

واکاوی مقایسه‌ای علل توسعه‌نیافتگی روستایی: مورد مطالعه روستاهای بخش مارگون در شهرستان بویراحمد

هدف مطالعه‌ ی حاضر بررسی علل توسعه ‌نیافتگی مناطق روستایی بخش مارگون در شهرستان بویراحمد بود. برای این منظور، نخست با استفاده از روش اسکالوگرام گاتمن روستاهای توسعه ‌یافته و توسعه ‌نیافته بخش مارگون شناسایی و تفکیک شدند. آنگاه سه روستا با بیشترین سطح توسعه‌ یافتگی و سه روستا با کمترین سطح توسعه‌ یافتگی (توسعه‌ نیافته) گزینش شدند. سپس، 30 درصد از سرپرستان خانوارهای هر روستا به‌عنوان نمونه ان...

full text

تبیین بازدارنده‌های توسعه کشاورزی در روستاهای شهرستان رستم

توسعه بخش کشاورزی زمینه­ساز فعالیت و پیشرفت سایر بخش‌هاست. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش که به‌صورت پیمایش انجام شده، تبیین بازدارنده­های توسعه کشاورزی شهرستان رستم در استان فارس بود. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان دهستان رستم دو از توابع شهرستان رستم بودند. برای این منظور، ابتدا تعداد خانوار روستاهای بالای بیست خانوار (10 روستا) در دهستان مذکور شمارش شدند (672 خانوار)، آنگاه بر اساس جدول کر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یاسوج - دانشکده کشاورزی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023